معمولاً فیستول مقعد به دنبال یک آبسه مقعدی به وجود می‌آید که بسیار دردناک است. آبسه به دلیل انسداد یکی از غدد درون راست روده ایجاد می‌شود سپس چرک ناشی از آن در بافت‌ها به پدید آمدن یک فیستول مقعدی کمک می‌کند. تخمین زده شده که بین هر چهار فردی که دچار آبسه مقعد می‌شوند دو مورد به فیستول ختم خواهد شد. درمان آبسه معمولاً ساده است که با یک برش پوستی روی آبسه و تخلیه چرک آن انجام می‌شود. تخلیه آبسه می‌تواند در مطب پزشک یا کلینیک تحت بی‌حسی موضعی انجام شود. اغلب موارد در صورتی که آبسه خود‌به‌خود تخلیه شود و به صورت کامل بهبود نیابد، فیستول اتفاق می‌افتد. پس دلایل این بیماری به ترتیب عبارت است از:
آبسه مقعدی: فیستول ناشی از آبسه معمولاً دارای علائم کلی عفونت در بدن فرد است که در اغلب موارد تکرار می‌شود، این علائم شامل تب، خستگی، احساس ناخوشی و تورم اطراف دهانه‌ی مقعد است.
از طرفی نادرترین دلایل ایجاد فیستول مقعد که ممکن است ناشی از یک بیماری مزمن در فرد باشد، عبارتند از:
بیماری کرون: یک بیماری طولانی‌مدت که در آن دستگاه و لوله‌های گوارشی ملتهب می‌شوند. در صورتی که علت فیستول این بیماری باشد خود را با نشانه‌های متفاوتی نشان خواهد داد که در تشخیص کمک‌کننده خواهد بود. بیماری کرون در ۲۵ درصد موارد فیستول مقعدی نقش دارد که دارای علایمی از جمله درد شکم، اسهال، از دست دادن اشتها، کاهش وزن، تهوع و استفراغ است؛
دیورتیکولیت: عفونت کیسه‌های کوچک است که در روده بزرگ قرار گرفته است؛
هیدر آدنیت چرکی: یک بیماری پوستی مزمن است که در آن غدد عرق دچار عفونت شده و باعث ایجاد آبسه و زخم می‌شود، در صورتی‌که این بیماری غدد درون مقعد را درگیر کند به صورت سطحی یا عمقی باعث عفونت و بروز فیستول می‌شود؛
عوارض جراحی در نزدیکی مقعد: فیستول مقعد می تواند بعد از عمل جراحی تخلیه‌ی آبسه مقعد رخ دهد، آسیب بافتی ناشی از جراحی‌های مقعدی یا زایمان سخت نیز می‌تواند باعث تغییر شکل سلولی و ایجاد فیستول مقعدی شود.؛
ابتلا به سل: سل یک عفونت باکتریایی است که اغلب ریه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما می‌تواند در هر نقطه از بدن رخ از جمله راست روده رخ دهد و باعث آبسه مقعد و فیستول آن شود؛
بیماریهای جنسی نظیر کلامیدیا یا سیفلیس: برخی از عفونت‌های منتقله از راه جنسی نیز احتمال ایجاد فیستول مقعد را افزایش می‌دهد؛
HIV : با کاهش سطح ایمنی بدن فرد را در معرض ابتلا به عفونت قرار می‌دهد و بدین ترتیب شرایط را برای ایجاد فیستول مقعد مساعد می‌کند؛
سرطان: در سرطان رکتوم احتمال تغییر شکل سلولی و ایجاد تومور در قسمت انتهایی روده بزرگ، یعنی جایی که مدفوع قبل از دفع ذخیره می‌شود وجود دارد که زمینه‌ساز فیستول مقعدی شود؛
زخم ناشی از ضربه: ضربه و تروما می‌تواند با ایجاد تغییر شکل سلولی و ایجاد زخم و آسیب بافتی شرایط را برای ایجاد فیستول مقعد مهیا کند؛
علائم و نشانه‌های فیستول مقعد
انواع روش های درمان فیستول
درمان با طب سنتی فیستول مقعد
درمان خانگی فیستول مقعد
درمان با دارو فیستول مقعد
درمان فیستول مقعد با روش VAAFT
مساله حائز اهمیت در درمان فیستول مقعدی آن است که درمان داروئی به همراه آنتی بیوتیک و غیره به هیچ عنوان موثر نبوده و تنھا درمان تاثیر گذار انجام درمان فیستول با لیزر یا به شکل سنتی می باشد. درمان جراحی(فیستولوتومی) یک نوع روش درمانی است که می توان گفت تنھا روش درمانی موثر به شمار می آید و برای انجام آن سوراخ خارجی و داخلی(اولیه) با رد کردن پروب (میله فلزی نازک و قابل انعطاف و نرم) و با استفاده از آب اکسیژنه و بلدومتیلن رقیق بایستی آن را بیابند و مجرا یا مجاری شود unroffed فیستول باید به صورت کامل معلوم گردد و مجرا در تمامی طول آن باز بطوریکه فیستول به شکل یک زخم باز درآید و باید اطمینان حاصل کرد که زخم حاصل از عمق به سطح بطور خود به خود ترمیم می گردد. و درکلیه وش ھای درمانی چه جراحی معمولی و چه جراحی با لیزر ٥ تا ١٠ درصد بسته به طول و عمق فیستول امکان بازگشت آن وجود دارد.
جراحی با لیزر یکی از روش های نوین جراحی برای از بین بردن بیماریهای نشیمنگاهی محسوب می شود. در این روش به علت برش و انعقاد خون پس از بریدن محل جراحی وضوح مناسبی را برای جراح پدید می آورد به طوری که جراح قدرت مانوری بیشتری نسبت به روش سنتی جراحی داشته و می تواند به طور کامل ریشه ها و شاخه های جانبی را ببیند و احتمال این که ریشه ها ناقص سوزانده شوند بسیار کم است به همین خاطر است که امکان عود بیماری بسیار کم و در حد صفر است.
علائم بیماری فیستول مقعدی
شما چگونه می توانید متوجه شوید که فیستول مقعدی دارید؟
- ترشح چرکی در ساعات زیاد از یک سوراخ و یا چند سوراخ در نواحی مقعد
- برخورداری از برجستگی سفت و دردناک در زمان لمس آن در اطرف مقعد
- وجود دردر در زمان درد دفع مدفوع
-برخورداری از سوزش و خارش ناشی از ترشحات در اطراف ناحیه مقعد
-تغییر رنگ پوست اطراف ناحیه مقعد
- وجود درد پس از دفع مدفوع
انواع فیستول مقعدی
این بیماری به دلیل سادگی یا پیچیده بودن وابسته به جایی که قرار گرفته است و همچنین تقرب آن به محل دریچه‌های کانال مقعد به ۵ دسته تقسیم می‌شود که عبارتند از:
فیستول اکسترا اسفنکتریک (Extrasphincteric): از راست روده (بخشی از روده‌ی بزرگ) شروع و به جهت معطوف و توسط عضله‌ی لواتور آنی کف لگن به پوست نواحی مقعد باز می‌شود. دقت داشته باشید که این نوع فیستول از خطوط دندانه دار (که غدد مقعد در آن جای کرفته اند) پدید می‌آید که احتمال دارد از بیماری کرون یا یک بیماری التهابی مثل آپاندیس و یا آبسه نشات گرفته باشد.
فیستول سوپر اسفنکتریک ( Suprasphincteric ): از میان عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی شروع می شود و به جهت بالا سوق پیدا کرده و پیشزفت می کند و از عضلات پوبورکتالیسرد شده و در تقریبا در یک اینچی خروجی مقعد به پوست باز می‌شود. امکان پدیدار شدن این نوع فیستول ۲۰ درصد می باشد.
فیستول ترانس اسفنکتریک ( Transphincteric ): میان عضلات دریچه‌ی داخلی و خارجی و یا پشت مقعد آغاز و از عضله‌ی اسفنکتر خارجی رد شده و در فاصله‌‌ی یک اینچی و یا فاصله ای بیشتر از پوست نواحی مقعد به بیرون می رود. احتمال پدیدار شدن این فیستول ۲۰ تا ۲۵ درصد می باشد که به خاطر فرمت ظاهری آن که امکان دارد شبیه ‘U’ باشد، این نوع فیستول را با نام فیستول نعل اسبی هم می شناسند.
فیستول اینتر اسفنکتریک ( Intersphincteric ):در میان عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی شروع شده و با گذر کردن از عضله اسفنکتر داخلی از ناحیه بسیار نزدیک به مقعد به بیرون می رود. و جزو متداولترین نوع فیستول مقعدی به شمار می آید که امکان مبتلا شدن به آن بین ۵۵ تا ۷۰ درصد می باشد.ز
فیستول زیرمخاطی: این فیستول به شکل سطحی از زیر مخاط رد می شود. این کانال می‌تواند سبب به وجود آمدن نشانه های آزاردهنده ای مثل مشکلات پوستی و سوزش پوست، درد، التهاب و نیز در بعضی از افراد نشانه های دیگری مثل خونریزی و ترشح در زمان عبور مدفوع شود.
نشانه های بروز فیستول وابسته به دلیل این بیماری و سایر مسائل متغیر است. درمان این بیماری اغلب به گونه ای است که به خاطر صدمه ای که بافت رسانده است بایستی لزوما جراحی شود تا بتوان با عفونت آن مقابله کرد و آن را ترمیم نمود.
منبع : جراح لیزر ،ایران کلینیک